Hình phạt là gì?
Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người phạm tội. Hình phạt được quy định trong Bộ luật Hình sự và do Tòa án áp dụng. Hệ thống hình phạt theo quy định của Bộ luật Hình sự ở nước ta bao gồm các hình phạt chính và các hình phạt bổ sung. Hình phạt chính được tuyên độc lập, không phụ thuộc và hình phạt bổ sung.
Tổng hợp hình phạt là gì?
Tổng hợp hình phạt của nhiều bản án là tổng hợp các hình phạt được tuyên trong các bản án khác nhau thành một loại với mức cao hơn hoặc cao nhất của một hình phạt đã tuyên.
Theo quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam, khi xét xử người phạm nhiều tội, Tòa án không quyết định ngay một hình phạt chung đối với các tội mà phải xét xử và quyết định hình phạt đối với từng tội, sau đó tổng hợp các hình phạt đã tuyên thành hình phạt chung.
Trường hợp tổng hợp hình phạt?
Theo quy định tại Điều 56 BLHS, thì có hai trường hợp tổng hợp hình phạt của nhiều bản án.
– Trường hợp thứ nhất, là khi đang phải chấp hành một bản án mà lại bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án này. Việc tổng hợp hình phạt trong trường hợp này được thực hiện khi Tòa án xét xử tội đã phạm trước khi có bản án mà người phạm tội đang phải chấp hành. Theo đó, Tòa án (Hội đồng xét xử) quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử, sau đó quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 của BLHS[1]. Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án trước được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung. Như vậy, việc tổng hợp hình phạt trong trường hợp này được tiến hành theo hai bước sau đây:
– Trường hợp thứ hai, là khi đang phải chấp hành một bản án mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới. Việc tổng hợp hình phạt trong trường hợp này được thực hiện khi Tòa án xét xử tội phạm mới. Theo đó, Tòa án quyết định hình phạt đối với tội mới, sau đó tổng hợp với phần hình phạt chưa chấp hành của bản án trước rồi quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 của BLHS. Việc tổng hợp các hình phạt cùng hoặc khác loại của hai bản án trong trường hợp này vẫn phải thực hiện như trường hợp thứ nhất. Điểm khác nhau cơ bản giữa việc tổng hợp hình phạt trong trường hợp này với trường hợp thứ nhất là chỉ tổng hợp hình phạt mới với phần hình phạt chưa chấp hành của bản án mà người phạm tội đang phải chấp hành.
Ngoài hai trường hợp nêu trên, khoản 3 Điều 56 BLHS còn quy định cơ chế tổng hợp hình phạt chưa được Hội đồng xét xử tổng hợp. Theo đó, người có thẩm quyền tổng hợp trong trường hợp này là Chánh án Tòa án có thẩm quyền. Thủ tục tổng hợp hình phạt là quyết định tổng hợp hình phạt của các bản án. Cách thức tổng hợp hình phạt của nhiều bản án trong trường hợp này phục thuộc vào việc tội phạm bị xét xử sau là tội phạm được thực hiện trước hay sau khi bản án thứ nhất có hiệu lực pháp luật. Nếu là tội phạm bị xét xử sau là tội phạm được thực hiện trước khi ban hành bản án thứ nhất, thì việc tổng hợp hình phạt theo trường hợp thứ nhất; Nếu tội phạm bị xét xử sau là tội phạm được thực hiện sau khi ban hành bản án thứ nhất, thì việc tổng hợp thình phạt theo trường hợp thứ hai (nêu trên).
Quy định về Quyết định hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội
Theo Điều 55 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về Quyết định hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội như sau: Khi tiến hành việc xét xử cùng 01 lần một người phạm nhiều tội, Tòa án sẽ quyết định hình phạt cụ thể đối với từng tội và tổng hợp hình phạt dựa theo quy định sau đây:
Đối với hình phạt chính:
– Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; hình phạt chung không được vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn;
– Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo tỷ lệ cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015;
– Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân;
– Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là tử hình;
– Phạt tiền không tổng hợp với các loại hình phạt khác; các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;
– Trục xuất không tổng hợp với các loại hình phạt khác;
Đối với hình phạt bổ sung:
– Nếu các hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn do Bộ luật Hình sự quy định đối với loại hình phạt đó; riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;
– Nếu các hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt đã tuyên.
Quy định về việc Tổng hợp hình phạt của nhiều bản án
Theo Điều 56 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tổng hợp hình phạt của nhiều bản án, cụ thể:
– Trường hợp một người đang phải chấp hành một bản án mà lại bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án này, thì Tòa án quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử, sau đó quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 Bộ luật Hình sự 2015.
Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án trước được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung.
– Khi xét xử một người đang phải chấp hành một bản án mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới, Tòa án quyết định hình phạt đối với tội mới, sau đó tổng hợp với phần hình phạt chưa chấp hành của bản án trước rồi quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 của Bộ luật Hình sự 2015.
– Trong trường hợp một người phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật mà các hình phạt của các bản án chưa được tổng hợp, thì Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyết định tổng hợp hình phạt của các bản án theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 56 Bộ luật Hình sự 2015.
Văn bản pháp luật quy định về khái niệm tổng hợp hình phạt?
Hiện nay, chưa có văn bản pháp luật hình sự nào quy định về khái niệm tổng hợp hình phạt. Trong khoa học luật hình sự, đã có một số tác giả nêu quan điểm về khái niệm tổng hợp hình phạt Có quan điểm cho rằng: “Tổng hợp hình phạt là trường hợp Tòa án cộng các hình phạt mà người phạm tội bị kết án thành một hình phạt chung buộc người phạm tội phải chấp hành”. Khái niệm này đã thể hiện bản chất của tổng hợp hình phạt là xác định hình phạt chung cho người phạm tội để chấp hành và chủ thể thực hiện việc tổng hợp hình phạt là Tòa án.
Quan điểm khác lại cho rằng, tổng hợp hình phạt là “Xác định hình phạt chung cho người bị tuyên nhiều hình phạt”. Khái niệm này đã chỉ ra đặc điểm chung, cơ bản nhất của tổng hợp hình phạt là xác định hình phạt chung trên cơ sở nhiều hình phạt mà Tòa án đã tuyên đối với người phạm nhiều tội, Tuy nhiên, khái niệm này chưa phản ánh chủ thể, căn cứ của tổng hợp hình phạt.
Theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam, tổng hợp hình phạt có những tính chất, đặc điểm sau:
– Việc tổng hợp hình phạt chỉ được thực hiện trong trường hợp một người đã bị Tòa án tuyên nhiều hình phạt.
– Việc tổng hợp hình phạt do Hội đồng xét xử hoặc Chánh án Tòa án thực hiện
– Việc tổng hợp hình phạt phải căn cứ vào quy định của pháp luật hình sự về tổng hợp hình phạt, trên cơ sở loại và mức hình phạt Tòa án đã tuyên đối với từng tội, phần hình phạt chưa chấp hành của bản án trước (trường hợp người đang đang phải chấp hành hình phạt của một bản án mà lại phạm tội mới)
Văn phòng Luật sư Bình và Cộng sự xin gửi đến quý anh chị thông tin liên quan đến vấn đề pháp lý này. Nếu quý anh chị đang phải đối mặt với bất kỳ vấn đề liên quan tới pháp luật, hoặc có những câu hỏi cần được giải đáp. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ quý anh chị.
Mọi thông tin chi tiết vui lòng liên hệ Hotline: 098 9084 777 (Luật sư Bình) – 0353 177 133 (Lê Tuấn Trợ lý)
VĂN PHÒNG LUẬT SƯ NGUYỄN AN BÌNH VÀ CỘNG SỰ
- Địa chỉ: Chung cư Ecohome 2, đường Tân Xuân, Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm, HN
- Hotline: 098 9084 777
- support@luatsubinh.vn
Trưởng Văn phòng là Thạc sỹ – Luật sư Nguyễn An Bình.
Luật sư Bình đã có trên 10 năm kinh nghiệm hành nghề, tham gia hàng ngàn vụ án hình sự, dân sự, thương mại, tranh chấp đất đai, tranh chấp ly hôn, tài sản với vai trò là luật sư tố tụng bảo về quyền và lợi ích hợp pháp cho các cá nhân, tổ chức tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.
Luật sư Bình cũng từng là giảng viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và có thời gian công tác tại Viện Kiểm sát Nhân dân Bình Dương.
Luật sư Bình luôn nằm trong Top những Luật sư uy tín, giàu kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam, hiện tại đang có gần 700.000 người theo dõi trên nền tảng Tiktok và là khách mời thường xuyên của các đài truyền hình.
