Nguồn gốc bữa ăn cuối cùng của tử tù có từ bao giờ?

Theo nhiều học giả, bữa ăn cuối cùng của tử tù được bắt nguồn từ thời cổ đại và được duy trì như một thông lệ cho đến ngày nay. Đây được coi như một ân huệ cuối cùng dành cho những người đã gây tội ác và chuẩn bị phải đối mặt với hình phạt cao nhất của pháp luật. Thông lệ bữa ăn cuối cùng bắt nguồn từ Hy Lạp cổ đại với mục đích “xoa dịu” người sắp bị trừng phạt bằng cái chết. Thời đế chế La Mã, các võ sĩ được ăn bữa tối thịnh soạn trước khi ra đấu trường.

Đáp ứng những bữa ăn thịnh soạn theo như mong muốn của các tử tù trước giờ họ bị hành quyết được xem là một ân huệ cuối cùng dành cho những tội phạm khét tiếng, những người gây ra những tội ác không thể dung tha. Việc này đã trở thành một thông lệ bất thành văn tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Pháp luật quy định về bữa ăn cuối cùng như thế nào?

Tại Việt Nam, hiện nay, quy định về bữa ăn này được nêu tại khoản 3 Điều 11 Nghị định 43/2020 của Chính phủ. Trại tạm giam nơi giam giữ người bị kết án tử hình có trách nhiệm tổ chức cho người bị thi hành án tử hình ăn, uống , trong đó mức ăn uống được hưởng bằng 05 lần tiêu chuẩn của ngày Lễ, Tết quy định đối với người bị tạm giam.

Trong khi đó, theo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015, ngày lễ, tết theo quy định của pháp luật, người bị tạm giam được ăn thêm nhưng mức ăn không quá 05 lần tiêu chuẩn ăn ngày thường.

Từ những quy định trên, có thể thấy rằng, tử tù được ăn với tiêu chuẩn tối đa gấp 25 lần mức ăn của một ngày bình thường trong quá trình bị tạm giam.

Tử tù Việt Nam được ăn những gì trong bữa ăn cuối cùng?

Khoản 1 Điều 4 Nghị định 120/2017/NĐ-CP quy định về định mức ăn của người bị tam giam theo tháng, gồm:

– 17 kg gạo tẻ loại trung bình

– 0,5 kg đường loại trung bình

– 15 kg rau

– 0,7 kg thịt

– 0,8 kg cá

– 01 kg muối

– 0,75 lít nước chấm

– 0,1 kg bột ngọt

– Chất đốt tương đương 17 kg củi hoặc 15 kg than

– 45 kw/h điện

– 3 m3 nước

Định mức trên do Nhà nước cấp và quy ra tiền theo thời giá thị trường ở địa phương nơi có cơ sở giam giữ.

Thủ trưởng cơ sở giam giữ quyết định việc hoán đổi định lượng ăn cho phù hợp với thực tế để bảo đảm cho người bị tạm giữ, người bị tạm giam ăn hết tiêu chuẩn.

Như vậy, pháp luật hiện hành không quy định cụ thể về bữa ăn cuối cùng của tử tù, chỉ quy định định mức ăn tối đa gấp 25 lần so với tiêu chuẩn ăn ngày thường. Thông thường, trên thực tế các trại giam thường có quy định riêng về thực đơn bữa ăn cuối cùng này, đảm đảo đúng định mức theo quy định của pháp luật.

Nói một cách dễ hiểu, Nhà nước cho phép ăn gấp 25 lần ngày thường, cơ sở giam giữ có thể quy ra tiền. Chẳng hạn một ngày người bị tạm giam được ăn với định lượng giá trị tương đương 20.000 đồng, gấp 25 lần là 500.000 đồng. Số tiền này có thể được hoán đổi thành một bữa ăn cho người tử tù theo yêu cầu của họ hoặc trại giam tự chuẩn bị.

Tuy nhiên, đây là mức tối đa, không phải bữa ăn cuối nào cũng có giá trị như vậy.

Tử tù các nước khác ăn gì ở bữa ăn cuối cùng ?

Tới thế kỷ 18, những phạm nhân tại London (Anh) nếu giàu có hoặc được ưu ái có thể được ăn tiệc với khách ở ngoài nhà tù vào buổi tối trước ngày bị hành quyết. 

Tại Mỹ, thông lệ bữa ăn cuối cùng được cho là du nhập từ châu Âu trung cổ. Khi ấy, nhiều người mê tín tin rằng chết sau khi được ăn no thì sẽ không oán giận. 

Trước khi bỏ án tử hình vào đầu những năm 1970, bang New York rất hào phóng, cho phép tử tù gọi gà rán, khoai tây chiên, bánh mì, bánh kem, café, sữa, và thuốc lá. Bang Florida để tù nhân chọn món trong hạn mức lên tới 40 USD, trong khi một số bang như Oklahoma chỉ cho 15 USD mỗi khẩu phần.

Ở bang Texas, họ gọi số lượng phần ăn tráng miệng bằng với số lượng bạn tù, coi như quà tiễn biệt vào đêm hành quyết. 

Trước kia, tù nhân thường được cho uống rượu hoặc hút thuốc trước khi bị hành quyết, đặc biệt nếu phải đối mặt với đội xử bắn. Đây là hành động thể hiện sự thương cảm, nhưng cũng là để tử tù bình tĩnh, hợp tác hơn trong những giây phút cuối. Ngày nay, không tử tù nào ở Mỹ được phép uống rượu hay hút thuốc lá trước khi hành quyết.

Trung Quốc cổ đại cũng có thông lệ cho người sắp bị hành quyết ăn bữa cơm cuối cùng, hay còn gọi là “cơm đoạn đầu”. 

Người Trung Quốc cổ đại tin rằng chết khi no bụng là cái chết tôn nghiêm, giúp tử tù đầu thai vào gia đình tốt hơn ở kiếp sau. 

Ở các nước phương Tây, bữa ăn cuối cùng của những người sắp bị thi hành án tử hình thường là pizza, gà rán, nước ngọt, trái cây… theo nguyện vọng, yêu cầu của họ.

Văn phòng Luật sư Bình và Cộng sự xin gửi đến quý anh chị thông tin liên quan đến vấn đề pháp lý này. Nếu quý anh chị đang phải đối mặt với bất kỳ vấn đề liên quan tới pháp luật, hoặc có những câu hỏi cần được giải đáp. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ quý anh chị.

Mọi thông tin chi tiết vui lòng liên hệ Hotline: 098 9084 777 (Luật sư Bình) – 0353 177 133 (Lê Tuấn Trợ lý)

VĂN PHÒNG LUẬT SƯ NGUYỄN AN BÌNH VÀ CỘNG SỰ

• Địa chỉ: Chung cư Ecohome 2, đường Tân Xuân, Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm, HN
• Hotline: 098 9084 777
• support@luatsubinh.vn

Trưởng Văn phòng là Thạc sỹ – Luật sư Nguyễn An Bình.

Luật sư Bình đã có trên 10 năm kinh nghiệm hành nghề, tham gia hàng ngàn vụ án hình sự, dân sự, thương mại, tranh chấp đất đai, tranh chấp ly hôn, tài sản với vai trò là luật sư tố tụng bảo về quyền và lợi ích hợp pháp cho các cá nhân, tổ chức tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Luật sư Bình cũng từng là giảng viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và có thời gian công tác tại Viện Kiểm sát Nhân dân Bình Dương.

Luật sư Bình luôn nằm trong Top những Luật sư uy tín, giàu kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam, hiện tại đang có gần 700.000 người theo dõi trên nền tảng Tiktok và là khách mời thường xuyên của các đài truyền hình.